Sự khác biệt giữa ăn thuần chay và ăn thực vật?

Bạn đã nghe qua về chế độ ăn thuần chay và ăn thực vật? Hai chế độ ăn này nghe qua khá giống nhau vì vậy nhiều người thường nhầm lẫn chúng là một. Thực ra, chúng có một vài điểm đặc trưng để phân biệt đấy. Bài viết này sẽ chỉ ra sự khác biệt giữa ăn thuần chay và ăn thực vật. 

1. Ăn thuần chay (vegan diets) là gì?

1.1. Định nghĩa

Chế độ ăn thuần chay (vegan diets)/(ăn chay trường) là chế độ ăn chỉ ăn toàn thực vật và các chế phẩm làm từ thực vật, không ăn thực phẩm có nguồn gốc từ động vật, bao gồm các sản phẩm từ sữa và trứng.

Có một định nghĩa khác nữa là chế độ ăn chay (vegetarian diet hay lacto – ovo – vegetarian diets): Đối với những người ăn chay ăn các sản phẩm từ sữa và trứng, một chế độ ăn uống lành mạnh cũng giống như đối với những người khác, nhưng không có thịt hoặc cá.

1.2. Lợi ích 

Chế độ ăn chay mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe vì hàm lượng chất xơ, axit folic, vitamin C và E, kali, magiê, và nhiều chất phytochemical cao hơn và hàm lượng chất béo không bão hòa cao hơn. So với các chế độ ăn chay khác, chế độ ăn thuần chay có xu hướng chứa ít chất béo bão hòa, cholesterol và nhiều chất xơ hơn. 

Những người ăn chay trường có xu hướng gầy hơn, có lượng cholesterol trong huyết thanh thấp hơn và giảm huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Tuy nhiên, loại bỏ tất cả các sản phẩm động vật khỏi chế độ ăn uống sẽ làm tăng nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng nhất định. Các vi chất dinh dưỡng cần đặc biệt quan tâm đối với người ăn chay trường bao gồm vitamin B-12 và D, canxi, và axit béo n-3 (omega-3) chuỗi dài. Trừ khi những người ăn thuần chay thường xuyên tiêu thụ các loại thực phẩm được tăng cường các chất dinh dưỡng này, nếu không thì nên tiêu thụ các chất bổ sung thích hợp. Trong một số trường hợp, tình trạng sắt và kẽm của những người ăn chay trường cũng có thể đáng lo ngại vì sinh khả dụng của những khoáng chất này bị hạn chế.

2. Ăn thuần thực vật (chế độ ăn uống dựa trên thực vật (plant – based diets))

Trong những thập kỷ gần đây, chế độ ăn dựa trên thực vật ngày càng nhận được sự quan tâm vì những lợi ích tiềm năng của chúng đối với sức khỏe con người và môi trường. Tuy nhiên, khái niệm về chế độ ăn dựa trên thực vật rất khác nhau trong định nghĩa của nó.

2.1. Định nghĩa

Khái niệm về chế độ ăn uống dựa trên thực vật chưa được định nghĩa rõ ràng. hiện tại có những hình thức dinh dưỡng sử dụng từ “plant-based diets” để gọi tên:

1. là chế độ ăn chỉ ăn toàn thực vật và các chế phẩm làm từ thực vật loại bỏ hoàn toàn động vật (chiếm khoảng 50% những người sử dụng từ “”plant-based diets”” để gọi tên).

2. là chế độ ăn chỉ ăn toàn thực vật và các chế phẩm làm từ thực vật kèm thêm sữa và các chế phẩm từ sữa (chiếm khoảng 30% những người sử dụng từ “plant-based diets” để gọi tên).

3. là chế độ ăn bán chay nghĩa là ăn chay kèm ăn thịt sữa trứng và các sản phẩm của chúng (chiếm khoảng 20% những người sử dụng từ “”plant-based diets”” để gọi tên).

**** Còn nếu định nghĩa theo ăn chỉ toàn thực vật tươi và không sử dụng các sản phẩm hoặc chế phẩm từ sữa thì gần như giống chế độ thuần chay chỉ khác  nhau là sản phẩm tươi hơn không qua sơ chế nhiều thôi.

* Cái số 2 sẽ hạn chế được cái khuyết điểm của chế độ thuần chay là: đầy đủ canxi, vitamin D, B12.

* Cái số 3 sẽ gần như cân đối nhất nếu như cân bằng được khẩu phần động vật.

2.2. Lợi ích

Chế độ ăn dựa trên thực vật bền vững hơn với môi trường so với chế độ ăn dựa trên thịt và giảm tác động đến môi trường, bao gồm tạo ra mức phát thải khí nhà kính thấp hơn. Các hướng dẫn về chế độ ăn uống thường được xây dựng để nâng cao sức khỏe của xã hội, giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và ngăn ngừa sự thiếu hụt dinh dưỡng. 

Sử dụng chế độ ăn dựa trên thực vật là an toàn và hiệu quả cho tất cả các giai đoạn của vòng đời, từ thời kỳ mang thai và cho con bú, đến thời thơ ấu, đến tuổi già. Chế độ ăn dựa trên thực vật, có nhiều chất xơ và polyphenol, cũng có liên quan đến hệ vi sinh vật đường ruột đa dạng, tạo ra các chất chuyển hóa có chức năng chống viêm có thể giúp kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tật.

Một chế độ ăn uống dựa trên thực vật không phải lúc nào cũng có lợi cho sức khỏe. Khi sự quan tâm đến việc ăn uống có nguồn gốc từ thực vật đã tăng lên, do đó, hãy lựa chọn “đồ ăn vặt” có nguồn gốc từ thực vật. Các sản phẩm giả thịt, sữa, trứng và pho mát thường có hàm lượng chất béo và calo thấp hơn so với các sản phẩm động vật, nhưng chúng chưa hẳn là bổ dưỡng. Cần phải chú ý đến cả hàm lượng dinh dưỡng vĩ mô và vi lượng trong bất kỳ chế độ ăn nào. Một người có thể ăn một chế độ ăn có nguồn gốc thực vật nhưng nhiều đường, chất béo bão hòa và các thực phẩm siêu chế biến, do đó nó đánh bay một số lợi ích sức khỏe của chế độ ăn thuần thực vật. Một chế độ ăn uống lành mạnh thuần thực vật là một chế độ ăn bao gồm các loại thực phẩm toàn phần chất lượng cao như ngũ cốc, trái cây, rau, các loại đậu, quả hạch và hạt.

Tóm lại

Hàng triệu người đang đấu tranh với bệnh béo phì, tiểu đường, bệnh tim mạch,… Nhiều người tiếp tục tìm kiếm những lựa chọn thay thế lành mạnh hơn cho chế độ ăn uống của bản thân. Do đó, sự quan tâm của cộng đồng dành cho hai chế độ ăn: thuần chay và thuần thực vật ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, sự hiểu sai lệch về chế độ ăn, cũng như không hiểu rõ cách tính hàm lượng dinh dưỡng trong khẩu phần ăn sẽ dẫn đến suy giảm về sức khỏe. Vì vậy, các bác sĩ dinh dưỡng cần sẵn sàng tư vấn và giáo dục cho bệnh nhân về lợi ích và nguy cơ kèm theo. Một chế độ ăn uống tốt là công cụ tuyệt vời giúp các bác sĩ và bệnh nhân đẩy lùi các bệnh mãn tính về lối sống mà nhiều người đang phải vật lộn. 

Contact Me on Zalo